بررسی و تحلیل گفتمان فتوّتِ صوفیانه در تاریخ اسلام از قرن سوم تا هشتم هجری قمری

نویسندگان

مجتبی گراوند

استادیار دانشگاه لرستان صادق آیینه وند

استاد گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس سید هاشم آقاجری

استادیار گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس سید محمد حسین منظور الاجداد

استادیار گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

در تاریخ اسلام، فتوّت و جوانمردی به عنوان یک نظام اخلاقی به دو شاخه ی عملی (فردی و اجتماعی) و نظری (تدوین و نگارش فتوت­نامه ها و رسائل) تقسیم می­شود. فتوّتِ صوفیانه که تقریباً از قرن سوم هجری تکوین یافت؛ حاصل ارتباط متقابل فتوّت با تصوّف و شاخه­های مهم آن یعنی ملامتیه و قلندریه بود. فتوّتِ صوفیانه به تدریج در قرن ششم هجری به یک نهاد سیاسی تبدیل و پس از سقوط خلافت عباسی، در عصر مغولان و ایلخانان در مناطق مختلف جهان اسلام همچون ایران و آناتولی نفوذ و گسترش بیشتری یافت تا جایی که جنبه­ی اخلاقی - صنفی فتوّت بر جنبه­ی سیاسی آن غلبه کرد. در این دوران خانقاه­ها محل دستگیری از مردم و فتوت­نامه­های زیادی با گرایش­های صوفیانه تدوین و نگاشته شد. با توجه به اهمیت موضوع، این مقاله در صدد است به طور کلی و با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی گفتمان فتوّت صوفیانه در تاریخ اسلام از قرن سوم تا هشتم هجری قمری، بپردازد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی ابعاد اجتماعی آئین فتوت در خراسان از قرن سوم هجری تا قرن ششم هجری

آئین فتوت و جوان‌مردی یکی از پدیده‌های دیرپای تاریخ ایران، از دوران باستان تا روزگار معاصر، به‌حساب می‌آید. به رغم نفوذ و گسترش این مسلک در میان بسیاری از گروه‌های اجتماعی، بیش‌تر تحقیقات و پژوهش‌هایی که در این زمینه به خامه آمده است به طور عمده جنبه‌های عیاری و جنگاوری این سنت اجتماعی را به بحث گذاشته و زوایای اجتماعی و اقتصادی آن را فرو گذاشته‌ است. این مقاله، با بررسی ابعاد مختلف آئین فتوت د...

متن کامل

بررسی ابعاد اجتماعی آئین فتوت در خراسان از قرن سوم هجری تا قرن ششم هجری

آئین فتوت و جوان مردی یکی از پدیده های دیرپای تاریخ ایران، از دوران باستان تا روزگار معاصر، به حساب می آید. به رغم نفوذ و گسترش این مسلک در میان بسیاری از گروه های اجتماعی، بیش تر تحقیقات و پژوهش هایی که در این زمینه به خامه آمده است به طور عمده جنبه های عیاری و جنگاوری این سنت اجتماعی را به بحث گذاشته و زوایای اجتماعی و اقتصادی آن را فرو گذاشته است. این مقاله، با بررسی ابعاد مختلف آئین فتوت در...

متن کامل

نقد کتاب«جنسیت در آرای اخلاقی از قرن سوم پیش از اسلام تا قرن چهارم هجری»

هدف پژوهش حاضر بررسی و نقد کتاب جنسیت در آراء اخلاقی از قرن سوم پیش از اسلام تا قرن چهارم هجری است که گستره زمانی 7 قرن در دو مقطع مهم از تاریخ ایران؛ یعنی باستان و سده‌های نخستین دوره اسلامی را در بر می‌گیرد. مولف در نظر دارد آراء، نظرات، مسائل حقوقی و فقهی که در این حوزه زمانی در باره جنسیت مونث در آثار و متون این دوره یافت می‌شود، به عنوان آراء اخلاقی مشخص و تاثیرات آن را تبیین نماید. از این...

متن کامل

چگونگی استقرار و تثبیت تشیع امامی در طبرستان (از قرن سوم تا پایان هشتم هجری)

بررسی سیر تشیع امامی در طبرستان و چگونگی استقرار و تثبیت آن، از مباحث مهم تاریخ تشیع در ایران است. مسئلۀ اصلی تحقیق، چگونگی سیر و تحول تشیع امامی در طبرستان از مرحلۀ استقرار تا تثبیت آن در منطقه است؟ لذا این فرضیه طرح می‌گردد، طبرستان به علت شرایط خاص سیاسی و جغرافیایی و به دلیل استقبال از مهاجران علوی شیعه، فعالیت علمای شیعه و حمایت حکام محلی، شرایط مناسبی برای استقرار و تثبیت تشیع امامی داشت....

متن کامل

بررسی حقوق بیمار در تاریخ بیمارستان های ایران و اسلام از آغاز تا قرن 8 هجری

ساخت و ابداع بیمارستان در تاریخ پزشکی دنیا حداقل به حدود هزارو هفتصد سال پیش باز می گردد. پس از آن در دوره اسلامی نیز این ساختار مهم در پزشکی ، در ایران و سایر سرزمینهای اسلامی به اعتلا و اوج می رسد. در این راستا از موضوعهای بسیار مهم جایگاه حقوق بیمار و نحوه نگرش به بیمار در سیر تاریخ بیمارستانها می باشد که می تواند به روشن شدن نقش اسلام و ایران در تکوین تاریخ پزشکی دنیا کمک نماید. از اینرو در...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
دراسات فی العلوم الانسانیه

جلد ۲۰، شماره ۳، صفحات ۱-۱۷

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023